Wypowiedzenie umowy o pracę – co powinien wiedzieć każdy pracownik?
Wypowiedzenie umowy o pracę to sytuacja, z którą może spotkać się każdy zatrudniony. Niezależnie od tego, czy decyzja pochodzi od pracodawcy, czy od pracownika, ważne jest, aby znać swoje prawa i obowiązki. W tym artykule wyjaśniamy, jak wygląda proces wypowiedzenia i na co należy zwrócić szczególną uwagę.
- Rodzaje umów o pracę
Zanim przejdziemy do zasad wypowiadania umowy, warto przypomnieć, że w polskim prawie pracy występują trzy główne rodzaje umów o pracę:
- na czas nieokreślony,
- na czas określony,
- na okres próbny.
Od rodzaju umowy zależą warunki jej wypowiedzenia – przede wszystkim okres wypowiedzenia oraz wymagania formalne.
- Jak złożyć wypowiedzenie – pracownik
Pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę w dowolnym momencie, bez konieczności podawania przyczyny. Wystarczy złożyć pisemne oświadczenie o wypowiedzeniu i doręczyć je pracodawcy.
Okres wypowiedzenia (dla umowy na czas nieokreślony lub określony):
- 2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc – przy zatrudnieniu od 6 miesięcy do 3 lat,
- 3 miesiące – jeśli pracownik pracował ponad 3 lata.
Dla umowy na okres próbny okres wypowiedzenia zależy od długości okresu próbnego zatrudnienia. Okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni, 1 tydzień, jeżeli okresu próbny przekracza 2 tygodnie i 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
- Wypowiedzenie przez pracodawcę – dodatkowe zasady
W przypadku wypowiedzenia przez pracodawcę, obowiązują bardziej rygorystyczne przepisy, aniżeli w przypadku wypowiedzenia umowy przez pracownika. Pracodawca musi wskazać uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia, na przykład niewywiązywanie się z obowiązków pracowniczych, likwidacja stanowiska pracy, utrata zaufania.
Artykuł 45 § 1 ustawy Kodeks Pracy w związku z art. 30 § 4 ustawy Kodeks Pracy nakładają na pracodawcę obowiązek wskazania prawdziwej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, czyli takiej, która faktycznie istnieje i uzasadnia rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem. Przyczyny takiej nie można uznać za prawdziwą, jeżeli z okoliczności konkretnej sprawy wynika, że została ona wskazana w wypowiedzeniu umowy o pracę wyłącznie po to, aby ukryć przyczynę rzeczywistą, której pracodawca nie mógł formalnie powołać ze względu na związane z tym ryzyko uznania jej bezzasadności w toku ewentualnego sporu sądowego z pracownikiem kwestionującym prawdziwość, zasadność lub zgodność z prawem ujawnionych mu przyczyn rozwiązania stosunku pracy.
Podanie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyny pozornej (nierzeczywistej, nieprawdziwej) jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie, a to oznacza, że takie wypowiedzenie jest nieuzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 ustawy Kodeks Pracy i usprawiedliwia wskazane w tym przepisie roszczenia pracownika o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie.
Pracownik ma prawo odwołać się od wypowiedzenia do sądu pracy w ciągu 21 dni od otrzymania wypowiedzenia.
- Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy
Zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą ustalić, że w okresie wypowiedzenia pracownik nie będzie wykonywał pracy – tzw. zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy. W takim przypadku pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
- Urlop w okresie wypowiedzenia
Pracodawca ma prawo udzielić urlopu wypoczynkowego w trakcie trwania okresu wypowiedzenia, a jeśli to niemożliwe – wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop.
- Ochrona pracownika przed wypowiedzeniem
Niektóre grupy pracowników są szczególnie chronione przed wypowiedzeniem. Dotyczy to m.in.:
- kobiet w ciąży,
- osób na urlopie macierzyńskim/ojcowskim/wychowawczym,
- pracowników w wieku przedemerytalnym (na 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego, jeśli brakuje im odpowiedniego stażu).
Pomoc prawna świadczona przez adwokata lub radcę prawnego zajmującego się sprawami z zakresu prawa pracy może obejmować poradę prawną czy sporządzenie pozwu – odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę, jak również kompleksowe poprowadzenie sprawy przed sądem.
radca prawny Anna Krysiak-Schechinger
Kancelaria Radcy Prawnego
Pabianice, ul. gen. K. Pułaskiego 17 lok. 21
Łódź, ul. Radwańska 4 lok. 15
