Zakaz prowadzenia pojazdów – jak wcześniej odzyskać prawo jazdy?

Zakaz prowadzenia pojazdów to środek karny, który sąd może orzec w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów orzeka się w latach, od roku do lat 15. Co szczególnie istotne, środek ten jest orzekany obligatoryjnie w razie skazania za przestępstwo określone w art. 178b k.k. (niedostosowanie się do polecenia zatrzymania pojazdu mechanicznego) lub art. 180a k.k. (prowadzenie pojazdu po cofnięciu uprawnień) oraz art. 244 k.k. (niestosowanie się do orzeczonych środków karnych), jeżeli czyn sprawcy polegał na niezastosowaniu się do zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Sąd ma również obowiązek orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich albo pojazdów określonego rodzaju i to na okres nie krótszy niż 3 lata, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173 k.k. (katastrofa w komunikacji), art. 174 k.k. (sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu lądowym) lub art. 177 k.k. (spowodowanie wypadku w komunikacji).

Ustawodawca przewidział jednakże możliwość wcześniejszego odzyskania prawa jazdy niż to zostało orzeczone przez sąd w ramach środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów. Zgodnie z treścią art. 182a § 1 k.k.w., jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru, a w przypadku zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego na podstawie art. 42 § 3 lub 4 k.k. (tj. dożywotnio) przez okres co najmniej 10 lat, sąd może orzec o dalszym wykonywaniu tego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową, o której mowa w art. 2 pkt 84 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1260 z późn. zm.), jeżeli postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Innymi słowy skazany, wobec którego orzeczono środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, po upływie połowy orzeczonego wymiaru środka karnego może wystąpić do właściwego sądu z wnioskiem o zmianę sposobu wykonywania środka karnego. Wniosek co do zasady winien być skierowany do sądu, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji. Wniosek taki jest wolny od opłat sądowych. We wniosku należy powołać wszelkie argumenty przemawiające za tym, że prowadzenie pojazdu przez skazanego nie będzie zagrażać bezpieczeństwu w komunikacji oraz przedstawić dowody na poparcie swojego stanowiska. Ocenie sądu podlegać będzie postawa, właściwości i warunki osobiste skazanego oraz jego zachowanie w okresie wykonywania środka karnego – na tej podstawie sąd rozstrzygnie czy prowadzenie pojazdu przez skazanego stwarzać może zagrożenie bezpieczeństwu w komunikacji. W razie uwzględnienia wniosku przez sąd, skazany będzie mógł odzyskać prawo jazy, przy czyn będzie uprawniony wyłącznie do kierowania pojazdami wyposażonymi w blokadę alkoholową.

Ponadto, na zasadzie art. 84 k.k., skazany może po upływie połowy okresu, na który orzeczono środek karny zakazu prowadzenia pojazdów, wystąpić do sąd z wnioskiem o uznanie go za wykonany, o ile skazany przestrzegał porządku prawnego, a środek karny był w stosunku do niego wykonywany przynajmniej przez rok. Z możliwości takiej nie mogą jednakże skorzystać skazani, wobec których orzeczono środek karny na podstawie art. 42 § 2 k.k., tj. jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji  byli w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegli z miejsca zdarzenia określonego w art. 173 k.k., art. 174 k.k. lub art. 177 k.k. Takiemu skazanemu pozostaje wówczas wyłącznie możliwość skorzystania z instytucji przewidzianej w art. 182a § 1 k.k.w.

Pomoc prawna świadczona przez adwokata lub radcę prawnego może obejmować poradę prawną lub sporządzenie wniosku o zmianę sposobu wykonywania środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów, jak również zastępstwo procesowe skazanego obejmujące w szczególności sporządzanie wniosku, reprezentację przed sądem, bieżące porady prawne i przygotowanie skazanego do wystąpienia przed sądem.

adwokat Kamila Majchrzak
Kancelaria Adwokacka
Pabianice, ul. Zamkowa 36 lok. 1.3
Łódź, ul. Radwańska 4 lok. 15