Uchylenie obowiązku alimentacyjnego

Podstawę prawną żądania ustalenia uchylenia obowiązku alimentacyjnego stanowi przepis art. 138 k.r.o., zgodnie z treścią którego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Rodzice, co do zasady, obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Zgodnie z art. 133 § 3 k.r.o., rodzice mogą jednakże uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

W celu uzyskania uchylenia obowiązku alimentacyjnego zobowiązany do płatności alimentów musi wystąpić z pozwem do sądu. W pozwie należy powołać twierdzenia i dowody świadczące o fakcie, że uprawniony do alimentów jest już w stanie utrzymać się samodzielnie. Możliwe jest uchylenie obowiązku alimentacyjnego z datą wsteczną.

W pozwie warto również zawrzeć wniosek o zabezpieczenie. Zgodnie z art. 730 § 1 i 2 k.p.c. oraz art. 730¹ § 1 k.p.c., w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, w rozumieniu powołanych przepisów, istnieje natomiast wówczas, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie, przy czym jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, w szczególności sąd może unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas trwania postępowania.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem przyjmuje się, że dopuszczalne jest zabezpieczenie powództwa z art. 138 k.r.o. o uchylenie lub obniżenie obowiązku alimentacyjnego ustalonego prawomocnym wyrokiem. Zważywszy natomiast, że roszczenie z art. 138 k.r.o. nie jest roszczeniem pieniężnym, aczkolwiek majątkowym, sąd zgodnie z art. 755 § 1 k.p.c. nie jest skrępowany w wyborze środków zabezpieczających (por. uchwałę SN z dnia 27 listopada 1980 r., III CZP 60/80, OSNCP 1981, z. 6, poz. 97). W ten sposób już na czas trwania postępowania obowiązek alimentacyjny zobowiązanego do zapłaty alimentów może zostać zawieszony.

Uprawniony do alimentów ma prawo złożenia odpowiedzi na pozew. Jeżeli uprawniony do alimentów nie zgadza się z pozwem, to winien wykazać, że nie ma jeszcze możliwości samodzielnego utrzymania się, bo np. nadal się uczy.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sąd orzekający w sprawie wyda wyrok, w którym uwzględni powództwo i uchyli obowiązek alimentacyjny ze wskazaniem konkretnej daty uchylenia tego obowiązku bądź oddali powództwo w całości, co oznacza że zobowiązany do alimentacji będzie nadal musiał płacić alimenty na rzecz uprawnionego.

Pomoc prawna świadczona przez adwokata lub radcę prawnego zajmującego się sprawami świadczeń alimentacyjnych może obejmować samą poradę prawną (na którą składa się również szczegółowa analiza zgromadzonej w sprawie dokumentacji), sporządzenie pozwu lub odpowiedzi na pozew czy innych pism składanych w toku sprawy, jak również pełną reprezentację przed sądem.

radca prawny Anna Krysiak-Schechinger
Kancelaria Radcy Prawnego
Pabianice, ul. Zamkowa 36 lok. 1.3
Łódź, ul. Radwańska 4 lok. 15