adwokatradcapabianice@gmail.com
(42) 307-07-70

Podział majątku po rozwodzie

Z chwilą zawarcia małżeństwa, jeżeli małżonkowie nie postanowią inaczej, powstaje z mocy prawa wspólność majątkowa małżeńska, tzw. wspólność ustawowa. Oznacza to, że wszystkie przedmioty nabyte wspólnie lub przez któregokolwiek z małżonków indywidualnie należeć będą do majątku wspólnego. Artykuł 33 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje wyjątki od ww. zasady i określa, które z przedmiotów nabywanych w czasie trwania małżeństwa będą wchodziły w skład majątku osobistego małżonka, nie będąc tym samym objęte wspólnością ustawową (np. przedmioty nabyte w drodze darowizny czy dziedziczenia).

W przypadku zakończenia małżeństwa i jego rozwiązania poprzez orzeczenie przez sąd rozwodu, powstaje konieczność dokonania podziału majątku, który małżonkowie zgromadzili w czasie trwania małżeństwa. Ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej ustaje z chwilą orzeczenia rozwodu. Rozstrzygnięcie w zakresie podziału majątku możliwe jest zatem już na etapie postępowania rozwodowego. Zgodnie bowiem z artykułem 58 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku małżonków, jeżeli nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Z reguły jednak tego typu rozwiązanie występuje bardzo rzadko z uwagi na długotrwałość związaną z podziałem majątku wspólnego, wynikającą w dużej mierze z braku porozumienia między stronami.

Podział majątku wspólnego może także nastąpić po rozwodzie na mocy umowy zawartej między byłymi małżonkami albo przed sądem. Umowny podział majątku będzie mógł mieć miejsce tylko wtedy, gdy strony są zgodne co do tego co wchodzi w skład majątku wspólnego i w jaki sposób chcą się podzielić zgromadzonym majątkiem wspólnym. Wskazać należy, że w przypadku, gdy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość i ma być ona przedmiotem podziału, umowa między byłymi małżonkami musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego.

W przypadku braku porozumienia i zgody między stronami w zakresie samego podziału, jak i jego sposobu, możliwe jest dokonanie podziału majątku wspólnego przed sądem. Zgodnie z art. 566 kodeksu postępowania cywilnego, sądem właściwym jest sąd miejsca położenia majątku, zaś jeżeli wspólność majątkowa małżeńska ustała wskutek śmierci jednego z małżonków właściwym będzie sąd miejsca spadku. Przepisy nie zakreślają żadnego terminu na wystąpienie ze wskazanym wnioskiem do sądu, może to nastąpić zaraz po rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód, ale także i kilka lat później. Mimo braku zakreślenia przez ustawodawcę wyraźnego terminu do wystąpienia z wnioskiem o podział majątku wspólnego, zwlekanie z podjęciem działania w tej kwestii przekłada się na późniejsze trudności w ustaleniu nie tylko składników majątku wspólnego, ale także ich wartości oraz wzajemnych nakładów i wydatków.

Zgodnie z art. 38 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wniosek o podział majątku wspólnego podlega opłacie stałej w wysokości 1000 zł, jednakże jeżeli małżonkowie są zgodni co do sposobu podziału majątku wspólnego i wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, opłata wynosi 300 zł.

We wniosku o podział majątku wspólnego powinno się wskazać na jakiej podstawie doszło do ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, a także określić co wchodziło w skład majtku wspólnego oraz zawrzeć żądanie dokonania podziału. Podziałowi podlega tylko majątek wspólny byłych małżonków, rzeczy wchodzące w skład majątków osobistych małżonków nie będą przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego. We wniosku nie bierze się pod uwagę przedmiotów, które już nie istnieją, chyba że zostały bezprawnie zbyte lub roztrwonione przez jednego z małżonków.

W czasie dokonywania podziału majątku wspólnego przed sądem, sąd musi dokonać ustalenia co wchodzi w skład majątku wspólnego i jaka jest wartość poszczególnych przedmiotów, jakie są oczekiwania stron, jakie mają roszczenia i ostatecznie dokonać podziału.

Co do zasady małżonkom przysługują równe udziały w majątku wspólnym, co wyraźnie stanowi art. 43 k.r.o. Jednakże na wniosek jednej ze stron sąd może orzec, że udziały w majątku wspólnym są nierówne. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy jedna ze stron włożyła więcej wysiłku w budowanie majątku wspólnego oraz to ile nakładów i trudów poniosła na rzecz swojej rodziny. Nie dotyczy to jedynie wkładu finansowego, ale także znaczenie może mieć sama opieka nad dziećmi czy dbanie o gospodarstwo domowe. Udowodnienie podstaw do żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym spoczywa na osobie, która o to wnioskuje.

Zgodnie z art. 45 k.r.o., z chwilą ustania wspólności majątkowej małżeńskiej powinno dojść także do wzajemnego rozliczenia wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty każdego z nich. Wyjątek w tym przypadku stanowią wydatki i nakłady, które zostały poczynione na przedmioty przynoszące dochód. Rozliczeniu podlegają także wydatki i nakłady poczynione z majątku osobistego na majątek wspólny. Jedynie nakłady, które zostały poczynione dla zaspokojenia podstawowych potrzeb rodziny nie podlegają zwrotowi, chyba że zwiększają one wartość majątku wspólnego w chwili ustania współwłasności majątkowej małżeńskiej.

W pozostałym zakresie do podziału majątku wspólnego małżonków znajdą zastosowanie przepisy o dziale spadku.

Postępowanie zmierzające do podziału majątku wspólnego małżonków może być trudne i kosztowne, w szczególności w sytuacji braku porozumienia między małżonkami, dlatego też skorzystanie z pomocy adwokata lub radcy prawnego może okazać się niezbędne, w szczególności w przypadku potrzeby sporządzenia odpowiedniego pisma, kwestionowania opinii biegłego czy też próby podjęcia negocjacji z drugą stroną.

mgr Anna Lewandowska
Kancelaria Radcy Prawnego
Anny Krysiak – Schechinger

Pabianice, ul. Zamkowa 36 lok. 1.3
Łódź, ul. Radwańska 4 lok. 15

Majchrzak & Krysiak

Majchrzak & Krysiak