Dział spadku
Zgodnie z art. 922 k.c., prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Zgodnie zaś z art. 924 k.c., spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Od tego momentu każdy, kto jest spadkobiercą, w pierwszej kolejności, winien wystąpić do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku, aby następnie mieć możliwość wszczęcia postępowania o dział spadku. Zaznaczenia wymaga, że istnieje również możliwość ustalenia kręgu spadkobierców w drodze notarialnego poświadczenia dziedziczenia, jak również dokonanie działu spadku w drodze umowy między spadkobiercami. W dziale umownym stronami umowy o dział spadku muszą być wszyscy spadkobiercy (lub nabywcy udziałów spadku w przypadku wcześniejszego ich zbycia). Dział umowny jest możliwy, gdy wszyscy spadkobiercy są zgodni co do konieczności, sposobu oraz warunków dokonania działu spadku.
W sytuacji, kiedy mamy tylko jednego spadkobiercę, postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku wydaje się być zwykłą formalnością, a postępowanie w sprawie działu spadku w ogóle jest zbędne. Problemy zaczynają się w momencie, gdy dochodzi do sytuacji, że po zmarłym dziedziczy kilka osób i pozostają one w sporze. W takiej sytuacji, to sąd decyduje w jaki sposób dokonać działu spadku. Sąd czyni to z uwzględnieniem składu dzielonego spadku oraz interesów poszczególnych współspadkobierców. Możemy wyróżnić trzy sposoby dokonania działu spadku, a mianowicie poprzez:
- przyznanie rzeczy wchodzącej w skład spadku na własność jednemu ze spadkobierców z obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców lub bez takiej spłaty,
- fizyczny podziału rzeczy między spadkobierców bądź też
- sprzedaż rzeczy wchodzącej w skład spadku i podzielenie uzyskanej kwoty pomiędzy współspadkobierców.
Postępowanie w przedmiocie działu spadku prowadzone jest w trybie nieprocesowym. Wniosek o wszczęcie postępowania może złożyć każdy ze współspadkobierców oraz nabywca udziału w spadku. Jeśli wierzyciel spadkobiercy dokonał zajęcia praw spadkowych w drodze egzekucji, to także może wystąpić z wnioskiem. Wniosek o dział spadku musi spełniać wymogi ogólnie stawiane pismom wszczynającym postępowanie nieprocesowe, a ponadto zawierać elementy charakterystyczne dla wniosku o dział spadku określone w art. 680 § 1 k.p.c., tj. powołanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia, spis inwentarza, a w razie jego braku – majątek, który ma być przedmiotem działu, jak również podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty, gdzie zostały złożone i gdzie się znajdują.
W sprawie o dział spadku opłata sądowa jest stała, o czym stanowi art. 51 § 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i wynosi 500 złotych, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku – 300 złotych. W przypadku wniosku o dział spadku połączonego ze zniesieniem współwłasności opłata wyniesie 1.000 złotych i 600 złotych przy zgodnym projekcie podziału.
Dział spadku powoduje skutki prawne i faktyczne. Skutki prawne polegają przede wszystkim na tym, że do majątków osobistych poszczególnych spadkobierców wchodzą przyznane im prawa majątkowe. Zmienia się także odpowiedzialność za długi spadkowe. Od chwili działu spadku każdy z dotychczasowych współspadkobierców odpowiada za długi samodzielne, w stosunku do wielkości przysługującego mu udziału. Skutki faktyczne polegają na tym, że majątek objęty dotychczas wspólnością, przestaje istnieć jako „całość”. Istotne jest również, że na podstawie działu spadku nie jest możliwy podział długów spadkowych, a jedynie podział aktywów wchodzących w skład spadku.
Pomoc prawna świadczona przez adwokata lub radcę prawnego zajmującego się sprawami związanymi z działem spadku może obejmować samą poradę prawną (na którą składa się również szczegółowa analiza zgromadzonej w sprawie dokumentacji), sporządzenie wniosku o dział spadku lub reprezentację w postępowaniu przed sądem. Powierzenie prowadzenia swojej sprawy profesjonaliście niewątpliwie pozwoli na uniknięcie niepotrzebnego stresu i zaoszczędzenie cennego czasu, a co najważniejsze na osiągnięcie szybkiego i skutecznego efektu, jakim jest uzyskanie rozstrzygnięcia sądu korzystnego dla klienta. Każdorazowo przed wszczęciem postępowania sądowego, profesjonalny pełnomocnik bada stan faktyczny przedmiotowej sprawy i ocenia szanse klienta na uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia.
radca prawny Anna Krysiak-Schechinger
Agnieszka Jaworska
Kancelaria Radcy Prawnego
Pabianice, ul. Zamkowa 36 lok. 1.3
Łódź, ul. Radwańska 4 lok. 15
