Alimenty po rozwodzie

Rozwód nie powoduje, wbrew przekonaniu wielu osób, że wszelkie więzi pomiędzy małżonkami zostają raz na zawsze zerwane. Może się zdarzyć (a w praktyce z reguły się zdarza), że nawet jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych dzieci, to po rozwodzie muszą jeszcze uregulować pewne kwestie, w szczególności związane z ich sferą materialną. Najlepszym przykładem jest konieczność dokonania podziału majątku wspólnego. Należy jednak pamiętać, że z chwilą rozwiązania małżeństwa przez rozwód pojawia się również problem obowiązku alimentacyjnego pomiędzy byłymi małżonkami. Przesłanki powstania tego obowiązku uzależnione są od rozstrzygnięcia w przedmiocie winy za rozkład pożycia małżeńskiego  – stąd już na etapie postępowania rozwodowego trzeba mieć to na uwadze.

Alimenty na rzecz małżonka, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego

Zgodnie z art. 60 § 1 kro, małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Z przedmiotową sytuacją mamy zatem do czynienia, gdy sąd w ogóle zaniechał orzekania w przedmiocie winy za rozkład pożycia na zgodny wniosek stron (tzw. rozwód bez orzekania o winie) oraz gdy oboje małżonkowie uznani zostali za winnych albo niewinnych rozkładu pożycia. Niedostatek należy rozumieć jako brak możliwości zaspokojenia własnymi siłami swoich usprawiedliwionych potrzeb (np. brak środków na zakup niezbędnych leków, opału itd.).

Alimenty na rzecz małżonka, który został uznany za niewinnego od małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia

Zgodnie z art. 60 § 2 kro, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. W przepisie mowa zatem o sytuacji, gdy w toku sprawy rozwodowej rozpatrywana była kwestia winy małżonków za rozkład pożycia (tzw. rozwód z orzekaniem o winie) i w efekcie tylko jeden z małżonków uznany został za winnego rozkładu pożycia, podczas gdy drugiemu takiej winy przypisać nie można było. Z punktu widzenia strony niewinnej, jest to sytuacja możliwie najbardziej korzystna – może ona bowiem dochodzić alimentów już na tej podstawie, że jej sytuacja materialna wskutek rozwodu uległa istotnemu pogorszeniu (np. zamiast 10.000 zł miesięcznie do dyspozycji małżonek rozwiedziony ma obecnie tylko 3.000 zł) – nie jest wymagane pozostawanie przez byłego małżonka w niedostatku.

Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego między byłymi małżonkami

Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Powstaje nowy obowiązek alimentacyjny i do dostarczania środków utrzymania obowiązany jest już wówczas drugi małżonek. Co ciekawe, pozostawanie w związku nieformalnym (partnerskim, konkubinacie) nie skutkuje wygaśnięciem obowiązku alimentacyjnego między małżonkami rozwiedzionymi (tzn., że były mąż nadal będzie musiał uiszczać na rzecz byłej żony zasądzone alimenty, nawet jeśli ona zwiąże się z nowym partnerem).

Ponadto, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, ale tylko gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, tj. gdy to małżonek niewinny obowiązany jest do uiszczania alimentów, w zasadzie na rzecz drugiego również niewinnego małżonka. Ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuża wymieniony termin pięcioletni.

Rozwód z orzekaniem i bez orzekania o winie  a alimenty od byłego małżonka

Występując z pozwem o rozwód czy sporządzając odpowiedź na taki pozew, należy mieć na uwadze kwestię obowiązku alimentacyjnego między byłymi małżonkami. Chcąc „skrócić sobie drogę” do rozwodu i godząc się na rozwód bez orzekania o winie, małżonkowie zapominają, że na przyszłość może być im trudniej uzyskać alimenty na swoją rzecz (konieczność wykazania niedostatku), alimenty te będą niższe, ograniczone terminem pięcioletnim, a nadto – narażając się na analogiczne roszczenia z drugiej strony. W sytuacji bowiem, gdy tylko jeden z małżonków uznany zostanie za winnego rozkładu pożycia, drugi małżonek – niewinny, nigdy nie będzie zobowiązany do uiszczania alimentów na rzecz byłego małżonka.

adwokat Kamila Majchrzak
Kancelaria Adwokacka
Pabianice, ul. Zamkowa 36 lok. 1.3
Łódź, ul. Radwańska 4 lok. 15